ทุนสำรองระหว่างประเทศของประเทศในอาเซียน

ทุนสำรองระหว่างประเทศ (Foreign exchange reserves) คือ สินทรัพย์ต่างประเทศที่ถือครองหรืออยู่ภายใต้การควบคุมโดยธนาคารกลางของแต่ ละประเทศและสามารถนำออกมาใช้ประโยชน์ได้ทันทีเมื่อจำเป็น เช่น การชดเชยการขาดดุลการชำระเงินหรือใช้เป็นเครื่องมือหนึ่งในการดำเนินนโยบาย อัตราแลกเปลี่ยน การแทรกแซงค่าเงินและใช้หนุนหลังการพิมพ์ธนบัตรออกมาใช้งาน

ทุนสำรองระหว่างประเทศนั้นประกอบด้วย เงินตราต่างประเทศทุกสกุล (มักนิยมสำรองเป็นเงินตราที่มีการใช้บ่อยเช่น เงินดอลลาร์สหรัฐอเมริกา เงินยูโร เงินปอนด์อังกฤษ เงินเยนและเงินหยวนเป็นต้น นอกจากนี้ยังมีทองคำ พันธบัตรรัฐบาล สิทธิพิเศษถอนเงิน (Special Drawing Rights : SDR) และสินทรัพย์ส่งสมทบกองทุนการเงินระหว่างประเทศ เป็นต้น

หน้าที่สำคัญของทุนสำรองระหว่างประเทศคือ การรักษาเสถียรภาพของระบบเศรษฐกิจ เสริมสร้างความเชื่อมั่นต่อประเทศ แทรกแซงค่าเงินเพื่อลดความผันผวนและรักษาสมดุลของเศรษฐกิจ ไม่ให้มีความผันผวนมากเกินไป รับมือความผันจากต่างประเทศและการโจมตีค่าเงิน ในบางประเทศมีการนำทุนสำรองระหว่างประเทศหรือเงินตราต่างประเทศส่วนที่เกิน ต่อความจำเป็นไปลงทุนในต่างประเทศเพื่อให้เกิดดอกผลเพิ่มขึ้น เช่นลงทุนในพันธบัตรรัฐบาลของต่างประเทศ การลงทุนในทองคำ เป็นต้น แต่จะเลือกลงทุนในตลาดที่มีความเสี่ยงน้อยที่สุด ถึงแม้ผลตอบแทนจะไม่สูงมากนักก็ตาม

หน้าที่ที่สำคัญมากอีกประการหนึ่งของทุนสำรองระหว่างประเทศคือ การใช้ค้ำประกันยอดการพิมพ์ธนบัตรออกมาใช้งาน กล่าวคือ ยิ่งมีทุนสำรองมากก็จะสามารถพิมพ์ธนบัตรออกมาใช้งานได้มาก ซึ่งในแต่ละประเทศมีหลักเกณฑ์แตกต่างกันออกไป บางประเทศก็พิมพ์ธนบัตรออกมาเท่ากับปริมาณทุนสำรองที่มี ในขณะที่ประเทศไทยใช้หลัก 60% ซึ่งหมายถึงพิมพ์ธนบัตรออกมาเป็นปริมาณไม่เกินร้อยละ 60 ของทุนสำรองระหว่างประเทศ เนื่องจากการพิมพ์ธนบัตรออกมาใช้งานโดยไม่มีหลักประกันอะไรเลยหรือพิมพ์ออก มามากเกินไป จะทำให้ความน่าเชื่อถือของธนบัตรนั้นๆลดลงด้วย

ทุนสำรองระหว่างประเทศเกิดขึ้นได้อย่างไร
ทุนสำรองระหว่างประเทศในรูปของทองคำ พันธบัตรรัฐบาลต่างชาติ และตราสารหนี้ทางการเงิน มาจากการที่ธนาคารกลางเข้าไปลงทุนหรือซื้อหาเอาไว้ ส่วนเงินตราต่างประเทศนั้นเกิดจากการเกินดุลบัญชีเดินสะพัดหรือการเกิน ดุลการค้า (การส่งออกมากกว่าการนำเข้า) ซึ่งจะทำให้มีเงินตราต่างประเทศส่วนเกิน สุดท้ายเงินเหล่านั้นจะถูกแลกเปลี่ยนเป็นทอดๆ จนไปถึงธนาคารแห่งประเทศไทยในที่สุด

วิธีที่เราสามารถหาเงินตราต่างประเทสเข้าประเทศ ได้ง่ายที่สุดวิธีหนึ่งคือการท่องเที่ยว เนื่องจากประเทศไทยของเราใช้เงินบาทเป็นสกุลเงินหลัก (เรียกได้ว่าใช้สกุลเดียว) ดังนั้นนักท่องเที่ยวที่เดินทางเข้ามาประเทศไทยจะต้องนำเงินตราประเทศของ ตนมาแลกเป็นเงินบาทเพื่อจะใช้จ่ายในประเทศไทย เงินที่นักท่องเที่ยวนำมาแลกนั้นสุดท้ายก็จะถูกแลกเปลี่ยนจนถึงมือของธนาคาร กลางในที่สุดดังได้กล่าวแล้วข้างต้น

เงินตราต่างประเทศนั้นจะถูกใช้ ในการชำระหนี้ ชำระค่าสินค้าและบริการที่ซื้อหามาด้วยสกุลเงินต่างประเทศนั่นเอง ตัวอย่างเช่นน้ำมัน เครื่องจักรอุตสาหกรรม สินค้าต้นทุน และอื่นๆ ดังนั้นถ้าเรามีเงินตราต่างประเทศน้อยเกินไป ก็จะทำให้การซื้อสินค้าจากต่างประเทศทำได้ลำบาก ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อภาคธุรกิจและผู้ที่จำเป็นต้องใช้สินค้านำเข้ามาก

***สำหรับประเทศไทยของเรานั้น ทุนสำรองระหว่างประเทศได้รับการดูแลโดยธนาคารแห่งประเทศไทย ซึ่งเก็บรักษาทุนสำรองเอาไว้ในรูปของเงินตราต่างประเทศ ทองคำ ตราสารหนี้ที่มีความมั่นคงสูง เงินฝากระยะสั้นในธนาคารพานิชย์

ตารางแสดงอันดับประเทศที่มีทุนสำรองระหว่างประเทศมากที่สุดในโลก

Rank	Country	Foreign-exchange reserves (Millions of US $)	Figures as of
1	China	3,285,090	Sep 2012
2	Japan	1,270,848	Nov 2012
	Eurozone**	903,027	Aug 2012
3	Saudi Arabia	621,490	Sep 2012
4	Russia	528,236	Nov 2012
5	Switzerland	526,226	Nov 2012

ตารางแสดงอันดับประเทศที่มีทุนสำรองระหว่างประเทศมากที่สุดในอาเซียน

Rank (word rank)	Country	Foreign-exchange reserves (Millions of US $)	Figures as of
1 (11)	Singapore	254,217	Oct 2012
2 (15)	Thailand	181,627	Nov 2012
3 (18)	Malaysia	138,306	Oct 2012
4 (21)	Indonesia	110,297	Oct 2012
5 (25)	Philippines	84,250	Dec 2012
6 (59)	Vietnam	16,760	Dec 2011
7 (80)	Cambodia	4,113	Dec 2012
8 (81)	Myanmar	3,762	Dec 2012
9 (95)	Laos	757	Dec 2011
10	Brunei	–	–